Το Νησί

Ένα «πλατανόφυλλο» ριγμένο στο Αιγαίο,
μεταξύ Ανατολής και Δύσης, κοντά στα μικρασιατικά παράλια

Η Λέσβος είναι το τρίτο σε μέγεθος ελληνικό νησί, είναι τόπος αρμονίας, φυσικής ομορφιάς και πνευματικής άνθισης.

Ευρήματα μαρτυρούν την ανθρώπινη παρουσία στο νησί 3000 χρόνια π.Χ. Σύμφωνα με τη μυθολογία πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν οι Πελασγοί. Το όνομά του, όμως, το πήρε από τον Λέσβο, που έφτασε εδώ μαζί με τους Λαπίθες από τη Θεσσαλία.

Η πρωτεύουσα του νησιού, η Μυτιλήνη, μία από τις αρχαιότερες πόλεις της Ελλάδας, λέγεται ότι πήρε το όνομά της από τη μία κόρη του Μάκαρος, του μυθικού αποικιστή του νησιού. Η προκυμαία της έχει χαρακτηριστεί ως «κινηματογραφική», με τα διατηρητέα αρχοντικά κτίρια να κοσμούν απανταχού την πόλη, μάρτυρες της μεγάλης οικονομικής ακμής που γνώρισε στο παρελθόν.

Ο γραφικός Μόλυβος, μπορεί να συγκριθεί μόνο με τις ομορφότερες μεσαιωνικές καστροπολιτείες του κόσμου. Στέκεται αγέρωχος, αγκιστρωμένος στην πλαγιά ενός βράχου ατενίζοντας τη Μεσόγειο, αναλλοίωτος στο πέρασμα του χρόνου. Περιδιαβαίνοντας τα στενά δρομάκια του, πλήθος από λιθόκτιστα σπίτια, αρχοντικά με τα σαχνισιά και πολύχρωμα πορτοπαράθυρα, καθώς και διάσπαρτες περίτεχνες τουρκικές κρήνες τραβούν το βλέμμα και μαγνητίζουν τον επισκέπτη.

Η Λέσβος είναι ένα ψηφιδωτό παραστάσεων και συναισθημάτων. Τόπος των γραμμάτων και των τεχνών. Πατρίδα για τον Τέρπανδρο, το δημιουργό της αιολικής λυρικής ποίησης, καθώς και για τον Αλκαίο, τη Σαπφώ και τον Αρίωνα, κορυφαίων ποιητών που ανέδειξαν με μοναδικό τρόπο τη δύναμη της ποιητικής και μουσικής τέχνης. Τόπος καταγωγής και νεώτερων σπουδαίων καλλιτεχνών και λογοτεχνών όπως ο Θεόφιλος, ο Ηλίας Βενέζης, ο Στρατής Μυριβήλης, ο Εφταλιώτης (Κλεάνθης Μιχαηλίδης) και ο Ιακωβίδης.

Ανώνυμοι αλλά και επώνυμοι κεραμίστες εμπνέονται και δημιουργούν στο νησί που φημίζεται για την τέχνη του στην αγγειοπλαστική.

Η ποικιλότητα του φυσικού περιβάλλοντος σε καθηλώνει. Η ενδοχώρα είναι ημιορεινή, τραχιά και ανώμαλη, με πλούσια βλάστηση στα ανατολικά και στο κέντρο, άγονη και βραχώδης στα δυτικά. Δύο κόλποι της χαρίζουν το ιδιόμορφο σχήμα της, που μοιάζει με πλατανόφυλλο.

Στο σπάνιο «Απολιθωμένο Δάσος», ο χρόνος έμεινε ακίνητος. Δέντρα πετρωμένα, θαμμένα κάτω από τη λάβα του ηφαιστείου, που έζησαν εκατομμύρια χρόνια πριν. ‘Ένα διατηρητέο μνημείο της φύσης από τα σπανιότερα του κόσμου.

Η Καλλονή, ο τόπος που λατρεύουν τα πουλιά. Ένας από τους 10 σημαντικότερους υγροτόπους της Ευρώπης αναγνωρισμένος για την ποικιλία και τη μοναδικότητα των ειδών του, φιλοξενεί σήμερα περισσότερα από 250 διαφορετικά είδη πουλιών που βρίσκουν καταφύγιο στα νερά της.

Άρρηκτα συνδεμένη με τη Λέσβο είναι και η παραγωγή ελαιόλαδου. 11 εκατομμύρια ελαιόδεντρα και μία παράδοση τριών χιλιάδων χρόνων, μαρτυρούν ότι η καλλιέργεια της ελιάς αποτελούσε ανέκαθεν την κυρίαρχη αγροτική ενασχόληση των κατοίκων του νησιού.

Το 1880 αρχίζει η εντατικοποίηση της παραγωγής, χάρη στις εξαιρετικές σοδειές και τις ευνοϊκές προϋποθέσεις για εκμηχάνιση των μονάδων.

Το 1913 καταγράφονται περισσότερα από 110 σύγχρονα ατμοκίνητα λιοτρίβια και πολλές σαπωνοποιίες.

Η πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα απογειώνει τη ντόπια βιομηχανία που στηρίζεται στην αξιοποίηση της ελιάς, η οποία φτάνει εκείνη την εποχή στο απόγειο της ακμής της.

Μια σειρά ιστορικών γεγονότων που ακολουθούν στο παγκόσμιο αλλά και στο ελληνικό περιβάλλον, ανακόπτουν αυτή την πορεία και στα τέλη του 20ου αιώνα τα μεγαλόπρεπα ελαιοτριβεία χάνουν την αίγλη τους. Κάποια ευτυχώς χαρακτηρίζονται διατηρητέα και σώζονται, όπως αυτό που πέρασε στα χέρια της οικογένειας Πρωτούλη.

Σήμερα η παραγωγή ελαιολάδου έχει αποκτήσει τη παλιά της δυναμική, αποδίδοντας συγχρόνως και φόρο τιμής στο φυσικό ελαιόφυτο τοπίο.

Γιατί πάνω από όλα, η Λέσβος είναι ένας απέραντος ελαιώνας, μέσα στο γλυκό κλίμα της Μεσογείου.

TOP